Mój pierwszy ogródek warzywny. Jak go dobrze zaplanować?

To twój pierwszy ogródek warzywny? Masz już na niego jakiś pomysł? Planowanie przydomowej uprawy nie jest takie trudne, jak myślisz. Sprawdź, jak zrobić ogródek warzywny, by obfitował w plony.

Mój pierwszy ogródek warzywny - spis treści 

• Plan ogródka warzywnego dla początkujących
• Kiedy zacząć planowanie?
• Dobry plan ogrodu warzywnego – jak zadbać o optymalne wykorzystanie przestrzeni?
• Wyznaczenie miejsca
• Rozmiar ogródka warzywnego
• Jak zaplanować ogródek warzywny? Główne zasady
• Jak zrobić grządki na warzywa?
• Gatunki warzyw polecane dla początkujących

Plan ogródka warzywnego dla początkujących

Prowadzenie własnego ogrodu warzywnego to świetne zajęcie pełne zalet: dużo przebywasz na świeżym powietrzu, możesz się zrelaksować, a przy tym po skończonej pracy – niekoniecznie tak bardzo ciężkiej – cieszysz się świeżym i zdrowym plonem. To daje naprawdę ogrom satysfakcji. Od czegoś trzeba jednak zacząć. W rozpoczęciu uprawy przydomowej pomoże ci stworzenie planu ogródka warzywnego. Jak się tego podjąć? Przygotowaliśmy kilka porad dla nowicjuszy.

Kiedy zacząć planowanie?

Najlepszym czasem na planowanie i projektowanie ogródka warzywnego są chłodne pory roku – jesień i zima. Ze spokojem ducha opracujesz wtedy działania krok po kroku.

To czas, kiedy możesz bez pośpiechu przemyśleć rozmieszczenie poszczególnych warzyw na grządkach, terminy wysiewu lub sadzenia roślin oraz zaplanować zakup nasion lub gotowej rozsady, unikając chaosu. Weź pod uwagę również przełom wiosny i zimy, ponieważ będziesz na bieżąco z różnymi sprawami ogrodowymi.

Dobry plan ogrodu warzywnego – jak zadbać o optymalne wykorzystanie przestrzeni?

Zacznij od stworzenia planu ogródka warzywnego na kartce papieru. Narysuj poletko – w kształcie kwadratu lub prostokąta – i podziel je na pasy (będą one zagonami). Po środku wytycz ścieżkę – minimum 50 cm szerokości. Jeden zagon powinien mieć powyżej metra szerokości (optymalnie 120 cm), a odstępy pomiędzy każdym z nich – minimum 30 cm. W ten sposób będziesz mieć możliwość mądrego rozplanowania poszczególnych upraw.

Aby optymalnie wykorzystać przestrzeń:

• wykorzystaj tak zwaną metodę „companion planting”, czyli uprawę współrzędną - wysiewaj i sadź obok siebie rośliny, które wzajemnie korzystnie wpływają na swój wzrost i chronią się przed szkodnikami (zwie się to allelopatią). Ewentualnie są dla siebie obojętne. Unikaj bliskich połączeń, w których jeden gatunek może zdominować drugi albo będą porażane przez te same choroby, np. cebula i fasola, burak i fasola, pomidor i bakłażan bądź pomidor i kapustne.
• postaw na gatunki i odmiany rosnące w górę - pnące na tyczce, jak fasola czy groszek, które zajmą mniej miejsca.

Musisz też wziąć pod uwagę wielkość ogródka – przyjmuje się, że dobrze rozplanowana powierzchnia 150 m2 pozwoli na wyżywienie czteroosobowej rodziny – i stanowisko. Zagony powinny być wystawione na kierunki północ-południe, by optymalnie czerpać ze światła słonecznego.

Zawczasu kup najpotrzebniejsze narzędzia ogrodowe, by przygotować glebę pod uprawę i ułatwić sobie siew, sadzenie, pikowanie czy odchwaszczanie grządek. Na liście zakupowej na pewno powinny znaleźć się łopatka, motyka, pazurki/małe kultywatory ręczne. Może nie jest to niezbędne, ale w przypadku sadzenia równej rozsady, pomocna może się okazać mata do sadzenia roślin.

Wyznaczenie miejsca

Zanim zabierzesz się za jakiekolwiek planowanie, wyznacz odpowiednie stanowisko na swój nowy ogródek warzywny przy domu. Musi mieć optymalną ilość światła słonecznego, a grządki powinny być wystawione na kierunki północ-południe. Nie zakładaj ogródka tuż obok przydomowego sadu – drzewa owocowe mogą być zbyt silną konkurencją dla rozwijających się warzyw – oraz w pobliżu ulic.

Warto również zastanowić się nad delikatnym osłonięciem poletka przed wiatrem, szczególnie gdy zamierzasz uprawiać gatunki bardziej wrażliwe. Upewnij się też, że w wyznaczonym miejscu gleba jest żyzna, przepuszczalna i dobrze zdrenowana – nie powinna zatrzymywać zbyt dużej ilości wody. Rośliny mogą zacząć gnić w zalegających kałużach po deszczu. Nie powinien to być też wzgórek, z którego woda będzie po prostu spływać.

Problem z glebą o słabej zdolności do zatrzymywania wilgoci można rozwiązać za pomocą specjalnego systemu Gardena Micro-Drip, które układa się wzdłuż grządek. Zapewniają optymalne nawodnienie uprawianym roślinom. Nie bój się też innowacji, jaką jest na przykład sterowane automatyczne nawadnianie, i większej kontroli – wyznaczasz czas podlewania grządek, nie martwiąc się, że roślinom zabraknie wody.

Z kolei jałową ziemię koniecznie użyźnij, by stała się bogata w składniki pokarmowe. Możesz dodać torfu, kompostu itp. Możliwe też, że gleba będzie wymagać lekkiego odkwaszenia – większość gatunków warzyw preferuje odczyn zbliżony do obojętnego (pH=6,0-7,0).

Rozmiar ogródka warzywnego

Ważną kwestią, jeśli chodzi o plan ogródka warzywnego, jest określenie jego wielkości. Można ją wyznaczyć, dostosowując potrzeby plonów na mieszkańców domostwa. Przeważnie poletko o powierzchni 150 m2 wystarczy na zapewnienie świeżych warzyw czteroosobowej rodzinie. Ale na początek wystarczy dużo mniejsze.

W hobbystycznej uprawie zalecamy amatorom, początkującym w zakładaniu własnych grządek, małe poletko – 3 x 2 m. Z czasem, gdy już pojawi się pewne doświadczenie, można tę powierzchnię powiększać. Możesz też skusić się na uprawę ogrodu warzywnego w dużych skrzyniach.

Rozmiar poletka powinien być dostosowany do twoich możliwości czasowych i fizycznych. Pamiętaj, że nawet mały ogródek może wydać naprawdę obfite plony, jeśli będzie odpowiednio zaplanowany i pielęgnowany.

Jak zaplanować ogródek warzywny? Główne zasady

Pomysł na ogródek warzywny musi być stworzony z głową:

• Stawiaj na różnorodność warzyw – zmniejsza to ryzyko porażeń przez podobne choroby oraz ataków przez te same szkodniki.
• Siej i sadź obok siebie gatunki wzajemnie wspierający swój rozwój.
• Stosuj rotację warzyw – co roku w tym samym miejscu nie wysiewaj/nie sadź tych samych gatunków.
• Mądrze wytycz zagony i ścieżki, by zarówno uprawiać rośliny w prawidłowej rozstawie, jak i wygodnie poruszać się między grządkami z narzędziami czy wężem ogrodowym (zaopatrz się też w Sprinklersystem, między innymi w zestaw przyłączy, które pozwolą na większy przepływ wody i kontrolę nawadniania).
• Nie zrażaj się, gdy pierwsze próby z ogródkiem warzywnym nie zaowocują w duże plony – z doświadczenia wiemy, że z roku na rok, przy nabieraniu wiedzy i praktyki, warzywa rosną coraz piękniej.

Jak zrobić grządki na warzywa?

Grządki powinny być równe, równej długości i równoległe. Pomoże to w zachowaniu porządku w ogródku oraz komfortowej pielęgnacji roślinności. Najlepsza szerokość dla zagonów to 120 cm – grządki w przypadku wielu warzyw mogą być delikatnie wzniesione, by było więcej miejsca dla systemu korzeniowego.

Gatunki warzyw polecane dla początkujących

Po pierwsze – nie uprawiaj warzyw, których nie lubisz jadać lub na które nie będziesz mieć zbytu. Po drugie – na początek zaplanuj wysianie/posadzenie tylko kilku gatunków, na których „poćwiczysz”. Dopasuj też rośliny do lokalnego klimatu – na południu Polski jest nieco cieplej i z powodzeniem zadomowią się gatunki wrażliwsze na chłód. Dostosuj warzywa także pod względem terminu siewu/sadzenia – nie doprowadzaj do pozostawiania pustych miejsc na zagonach.

Amatorom szczególnie polecamy między innymi pomidory koktajlowe, rzodkiewka, sałata, marchew, pietruszkę, a także większość ziół. Zwracaj uwagę na to, które gatunki warzyw uprawia się z siewu, a które – z rozsady. Pamiętaj też o optymalnych terminach.

Sprawdź nasz kalendarz ogrodnika: terminy siewu warzyw ogrodowych.